De cloud (of cloud computing) is een cruciaal onderdeel van de digitale infrastructuur. Welke rol speelt de cloud daar precies in? Wat verstaan we onder ‘digitale infrastructuur’ en hoe ziet die wereld er eigenlijk uit? In dit artikel proberen we je dat zo eenvoudig mogelijk uit te leggen.
Digitale infrastructuur
Fundament van de digitale economie
Het belang van cloud computing
Cloud computing is het gebruiken van IT-voorzieningen zonder dat deze lokaal (op kantoor, in de woning, binnen de organisatie) aanwezig hoeven te zijn. Deze diensten zijn te bereiken via een apparaat (mobiel, tablet, laptop, computer) met een internetverbinding.
We naderen een zeker omslagpunt in de tijd waarbij IT-voorzieningen in de cloud (‘cloud gebaseerd’) de standaard zijn, tenzij men anders wenst. Vergeleken met tien jaar geleden is dat bijzonder te noemen, omdat IT toen zoveel mogelijk lokaal werd geregeld. Cloud computing zal zeer zeker doorzetten en maakt IT toegankelijker dan ooit tevoren, en dat voor vrijwel iedere gebruiker ter wereld.
Want: wij als consumenten zien zowel privé en zakelijk het beschikbaar zijn van websites, online winkels, online bankieren en amusement diensten zoals het streamen van series, films en muziek als de normaalste zaak van de wereld. Als deze uitvallen kan dat tot zeer grote ontevredenheid en zelfs frustratie leiden.
En dan hebben we het nog niet eens over noodzakelijke publieke infrastructuur en diensten die vaak ook gebruik maken van cloud gebaseerde IT-voorzieningen (vaak in datacenters). De wereld van cloud, hosting en datacenters levert vaak cruciale ondersteuning en bevat onmisbare onderdelen voor al deze toepassingen en diensten.
Hoe werkt cloud computing?
Cloud computing is als water uit de kraan. We zullen het (voor zover we het al niet doen) als een standaard aanwezige voorziening in ons dagelijks leven beschouwen. Water wordt gewonnen, gezuiverd, gerecycled en weer beschikbaar gemaakt op centrale plaatsen in onze omgeving die wij vaak niet eens kennen. De kwaliteit en de hoeveelheid zijn eigenlijk nooit een probleem en we betalen naar gebruik.
Voor IT geldt dit ook. We zouden het nu vreemd vinden als we onze eigen afvalwaterzuiveringsinstallatie in huis zouden hebben, of een grote voorraadtank. In de IT-sector wordt dit ook steeds vaker vreemd gevonden. Generaties na ons zullen dit zelfs hoogst ongebruikelijk vinden.
De digitale infrastructuur maakt dit allemaal mogelijk
Wat is dan die digitale infrastructuur die cloud computing mogelijk maakt? De wereld van datacenters, cloud- en hosting providers, internetknooppunten, connectivity leveranciers is een goed bewaard geheim voor de meeste mensen binnen de IT. DHPA heeft in samenwerking met andere branchepartijen een schema gemaakt in een rapport dat deze complexe wereld achter cloud en apps helder uitlegt. We noemen dit schema het “Fundament van de Digitale Economie”.
Lees hier het rapport ‘Fundament van onze digitale economie‘ (pdf)
Uitleg bij schema
Laat je niet afschrikken, want dit uitgebreide schema wordt duidelijker als we het vereenvoudigen tot de gekleurde blokken. Wat we doen als consument en zakelijk eindgebruiker met onze PC’s, tablets en smartphones doen is te zien in blauw. En dat kan natuurlijk niet zonder die apparaten zelf (geel).
Welhaast iedereen en elke organisatie maakt wel op de een of andere manier gebruik van cloud en apps. En deze worden mogelijk gemaakt vanuit centrale voorzieningen (groen). Of dit nu publiek toegankelijke voorzieningen zijn of zeer zorgvuldig afgeschermde en selectief toegankelijke voorzieningen zijn. Het is allemaal als cloud te bestempelen. Dit is ook het deel waarin de digitale infrastructuur (die de cloud en apps mogelijk maken) is terug te vinden.
Wanneer we dan inzoomen op het groene deel, dan zijn daarin ook weer een aantal onderdelen of ‘lagen’ te onderscheiden. Die lagen samen maken de digitale infrastructuur die onderliggend is aan elke app, website of online dienst die we vandaag de dag gebruiken.
De digitale infrastructuur is in functie heel goed vergelijkbaar met veel bekendere infrastructuren zoals ons wegennet of energienetwerken. Het vormt het fundament van onze digitale economie.
4 basislagen in digitale infrastructuur
De vier basislagen bestaan uit netwerken en internetknooppunten (Networks), datacenters, hosting en cloud providers en online beschikbare diensten en applicaties (Everything as a Service).
Netwerken
Het eerste deel van de fysieke laag van het internet en de cloud: alle zee- en landverbindingen, netwerken en hoe die met elkaar verbonden zijn.
Datacenters
De tweede fysieke laag van de cloud. Een datacenter is de plek waar veel IT samenkomt – IT die ooit vaak bij bedrijven in huis stond. In een datacenter vind je grote hallen met duizenden rekken met computers (servers) waar enorm veel op gebeurt
Cloud en hosting providers
Wat er op die servers gebeurt wordt veelal beheerd door specialistische bedrijven – de cloud- en hosting providers. Zij zorgen dat alles ‘in de lucht blijft’ en dat alles ook steeds verbeterd wordt. Hun klanten zijn meestal bedrijven en instellingen. Deze klanten zetten dit voor eigen IT voorzieningen in, of om een website of app voor consumenten of zakelijke doelgroep beschikbaar te maken.
Everything-as-a-service
Maar er zijn ook bedrijven die zelf applicaties ontwikkelen en die rechtstreeks aan consumenten of zakelijke gebruikers beschikbaar stellen. SaaS-bedrijven (software-as-a-service) zijn misschien nog wel de meest bekende partijen. Hun icoontjes zijn direct herkenbaar op het scherm van onze smartphone of laptop.
Cloud: een altijd actueel thema
Cloud en klimaatverandering
Cloud computing is een marktgedreven, breed gedragen ontwikkeling binnen IT. De concentratie van bronnen, middelen en het beheer daarvan (vaak in datacenters) is veel efficiënter dan vroeger werd gedaan. Dat zorgt voor flinke kostenbesparingen en is ook veel minder milieubelastend (denk aan minder uitstoot en minder restmaterialen). In de klimaatneutrale aanpak van landen zal cloud computing dan ook steeds belangrijker worden, en stimulering kan en mag dus niet uitblijven.
Cloud en privacy
Het gebruiken van diensten op afstand schept ook uitdagingen in het beheer van gegevens (met name persoonsgegevens). De nieuwe Europese wetgeving die over het verwerken van persoonsgegevens gaat, de GDPR, doet al een flinke duit in het zakje. Privacy en (cyber)security zullen daarom de komende jaren een blijvend agenda-onderwerp zijn.